bulldozer-2195329_1920

Είδη & Οικογένειες των Αδρανών Υλικών

Τα αδρανή υλικά διακρίνονται σε οικογένειες

Α) Με βάση την προέλευσή τους σε :

–     φυσικής προέλευσης,

–     τεχνητά ή βιομηχανικά

–     και ανακυκλωμένα .

Φυσικής προέλευσης είναι τααδρανή τα οποία έχουν ληφθεί από το φυσικό περιβάλλον και δεν έχουν υποστεί τίποτε περισσότερο από μηχανική επεξεργασία θραύσης, πλυσίματος και διαλογής (πχ θραυστά πετρώματα, αλλουβιακοί σχηματισμοί, ποταμίσιες λιμναίες ή θαλάσσιες αποθέσεις, αποθέσεις άμμων ή χαλίκων, λάβα, ηφαιστειακοί τόφφοι, λατομικά προϊόντα κλπ).

Τεχνητά ή βιομηχανικά είναι τα αδρανή που έχουν προκύψει ως προϊόντα ή παραπροϊόντα βιομηχανικής δραστηριότητας από χημική ή θερμική επεξεργασία πρώτων υλών ορυκτής ή άλλης προέλευσης (πχ τέφρες, σκωρίες, υπολείμματα καύσεων, άργιλοι, βερμικουλίτης, περλίτης, υλικά στίλβωσης, κλπ)

Ανακυκλωμένα είναι τααδρανή που προκύπτουν από την επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση Δομικών υλικών από υφιστάμενες κατασκευές (υλικά κατεδαφίσεως σκυροδέματος, τοιχοποιίας, ασφαλτικών έργων κλπ)

Β)  Με βάση την πηγή λήψης σε:

–       «Φυσικά» ή συλλεκτά αδρανή

–        Αδρανή λατομείων

Οι παραπάνω κατηγορίες αναφέρονται στα πρωτογενή αδρανή φυσικής προέλευσης, ανεξάρτητα αν ακολουθεί άλλη κατεργασία που μπορεί να τα μετατρέψει σε τεχνητά – βιομηχανικά.

«Φυσικά» ή συλλεκτά ονομάζονται τα αδρανή που η λήψη τους γίνεται από φυσικές αποθέσεις (π.χ. ποτάμια, ορυχεία κτλ.). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έχουν ή να επεξεργαστούν περαιτέρω ανάλογα με τις απαιτήσεις (π.χ. θραύση, πλύσιμο, κτλ.) Επειδή σε αυτά τα υλικά υπάρχει αυξημένος ο κίνδυνος αργιλικής παιπάλης, έχουν κατά κανόνα αυξημένες απαιτήσεις ως προς αυτή.

Αδρανή λατομείων ονομάζονται τα αδρανή που προκύπτουν από εξόρυξη και θραύση όγκων πετρώματος.

Είναι η κύρια κατηγορία αδρανών υλικών που χρησιμοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο.

Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα- μειονεκτήματα των αδρανών υλικών με βάση την πηγή λήψης τους και την προέλευσή τους.

Υλικό – Προέλευση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
Θραυστά Αδρανή προϊόντα εξόρυξης λατομείων Κατά κανόνα υγιές υλικό, αν η εξόρυξη και παραγωγική διαδικασία γίνεται με επιμέλεια παρουσιάζουν σταθερή και ελεγχόμενη δομή. Τα λεπτόκοκκα κλάσματα περιέχουν ποσοστό παιπάλης πολύ μεγαλύτερο από αντίστοιχα φυσικά αδρανή
Θραυστά Αδρανή, προϊόντα θραύσης φυσικών αποθέσεων (ποταμοί, χείμαρροι, λίμνες κλπ) Υλικό μεγάλης σκληρότητας. Δημιουργεί προϊόντα με χαμηλό ποσοστό παιπάλης. Προσμίξεις αργίλου και αλλουβιακών σχηματισμών. Επιβάλλεται το πλύσιμο προ της θραύσης. Ενδεχόμενη παρουσία, κυρίως στα ποταμίσια υλικά, υψηλού ποσοστού άμορφου SiO3 που αντιδρά με τα αλκάλια του τσιμέντου. Χρειάζονται εξέταση πριν την χρήση τους σε σκυρόδεμα ή σε κονιάματα
Φυσικά Αδρανή, προϊόντα ταξινόμησης φυσικών αποθέσεων (ποταμοί, χείμαρροι, λίμνες κλπ) Τα λεπτόκοκκα φυσικά αδρανή έχουν πολύ χαμηλό ποσοστό παιπάλης Προσμίξεις χώματος. Επιβάλλεται το πλύσιμο. Λεία επιφάνεια και στρογγυλεμένο σχήμα κόκκων.
Άμμος Θαλάσσης Λεπτόκοκκη άμμος, κατάλληλη για κονιάματα Ύπαρξη κοχυλιών και Χλωριόντων. Επιβάλλεται το πλύσιμο πριν την χρήση
Τεχνητά αδρανή από επεξεργασία πετρωμάτων (π.χ. κίσσηρη, περλίτη κλπ) Ελαφροβαρή αδρανή για οδοποιία και ελαφροβαρές σκυρόδεμα. Χρειάζονται βιομηχανική επεξεργασία
Σκωρίες (slags) Αποτελούν λύση για παραγωγή αντιολισθηρών αδρανών οδοποιίας Πρέπει να εξετάζονται οι ιδιότητες πριν την χρήση τους
Ανακυκλωμένα αδρανή από θραύση παλαιών κατασκευών (σκυρόδεμα, ασφαλτοτάπητες) Περιβαλλοντικά και οικονομικά πλεονεκτήματα. Αποτελούνκαλή λύση για υλικά υπόβασης ή για παραγωγή άοπλου σκυροδέματος σε κατασκευές (σκυρόδεμα καθαριότητας). Δύσκολη η προδιαλογή τους (π.χ. διαχωρισμός σκυροδέματος από χάλυβα οπλισμού). Πρέπει πριν την χρήση τους να προσδιορίζεται το % SO3 καθώς και το % χλωριόντων που πιθανών να είναι αυξημένο

Πίνακας 1.  Προελεύσεις αδρανών πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Γ)  Με βάση το ειδικό τους βάρος σε :

–       Κανονικού ειδικού βάρους

–       Ελαφροβαρή

–       Βαρέα

Κανονικού ειδικού βάρους είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος από >=2 έως <3 Μg/m3

Ελαφροβαρή είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος < 2 Μg/m3

Βαρέα είναι τα αδρανή με ειδικό βάρος >=3 Μg/m3

Είδος Αδρανούς Ενδεικτικές Χρήσεις
Κανονικού ειδικού βάρους(2-3 Mg/m³) Είναι τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αδρανή για  τεχνικά έργα (ασφαλτικά, οδοστρωσίας, παραγωγή σκυροδέματος, κονιαμάτων, κτλ).
Ελαφροβαρή(<2 Mg/m³) Χρησιμοποιούνται κυρίως για ελαφροβαρή θερμομονωτικά σκυροδέματα; ή κονιάματα
βαρέα(>3 Mg/m³) Έχουν ειδικές χρήσεις (πχ κατασκευές από σκυρόδεμα για προστασία από την ακτινοβολία κλπ )

Πίνακας 1.1.2: κατηγορίες αδρανών ως προς το ειδικό βάρος- Ενδεικτικές Χρήσεις

Δ) Με βάση το μέγεθος των κόκκων χωρίζονται σε:

–       Xονδρόκοκκα

–       Λεπτόκοκκα

–       Filler

Λεπτόκοκκα (σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Αδρανών Υλικών) είναι τα αδρανή με μέγιστο μέγεθος κόκκου £ 4 mm (διάφορα είδη άμμων)

Xονδρόκοκκα (σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Αδρανών) είναι τα αδρανή με μέγιστο μέγεθος κόκκου > 4 mm, και ελάχιστο >2 mm (ογκόλιθοι, κροκάλες, έρμα, χαλίκι, γαρμπίλι, ρυζάκι)

Filler είναι το διαβαθμισμένο λεπτομερές αδρανές υλικό με μέγιστο κόκκο 2 mm, και το οποίο διέρχεται σε ποσοστό 70-100% από το κόσκινο 0,063 mm. Προστιθέμενο σε δομικά υλικά προσδίδει συγκεκριμένες ιδιότητες.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-ef0274f1eb66779d2e1046ab3070b1bd-V

Κατηγορίες με βάση τη χρήση τους

Με βάση τις χρήσεις τους τα αδρανή μπορούν να καταταχθούν σε επτά (7) βασικές κατηγορίες :

Κατηγορίες I.   Αδρανή για παρασκευή τσιμεντοσκυροδέματος (αggregates for concrete),
II.  Αδρανή για παρασκευή ασφαλτομιγμάτων (aggregates for bituminus mixtures)
III. Αδρανή Κονιαμάτων (aggregates for mortar)
IV. Αδρανή για Ογκόλιθους για υδραυλικά και λιμενικά έργα (armourstones)
V.  Αδρανή για έρμα σιδηροδρομικής γραμμής (Αggregates for railway track ballast)
VI. Αδρανή υλικά για βάσεις και υποβάσεις σταθεροποιημένες ή όχι για χρήση σε οδοστρώματα και έργα πολιτικού μηχανικού (aggregates for unbound and hydraulically bound materials)
VΙI. Αδρανή για παρασκευή ασφαλτομιγμάτων (aggregates for bituminous  mixtures)
Πηγή: portal.tee.gr

digger-4055456_1920

Δοκιμές Αδρανών Υλικών

1.5. ΔΟΚΙΜΕΣ ΑΔΡΑΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ / ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ

  

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται το σύνολο των δοκιμών που εκτελούνται στα αδρανή υλικά ανεξαρτήτως χρήσης, γίνεται σχολιασμός για την σημασία των δοκιμών καθώς και για την μέθοδο ελέγχου. Οι δοκιμές αναφέρονται τόσο στους Ελληνικούς Κανονισμούς για τα αδρανή όσο και στα Νέα Ευρωπαϊκά Πρότυπα των αδρανών ΕΝ τα οποία θα έχουν ισχύ στην Ελλάδα μετά το τέλος του 2003.

 

Δοκιμή

Ελεγχόμενη Ιδιότητα

Σημασία–Εφαρμογές

Μέθοδος Ελέγχου

Γενικές Ιδιότητες

Mέθοδοι δειγματοληψίας

Η δοκιμή προηγείται του συνόλου των δοκιμών. Δεν προσδιορίζει ιδιότητα αλλά θέτει όρους για την λήψη αντιπροσωπευτικού εργοταξιακού δείγματος

Η δειγματοληψία ενός αδρανούς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα αποτελέσματα των δοκιμών στις οποίες θα υποβληθεί ένα δείγμα. Τα στιγμιαία δείγματα θα πρέπει να είναι τυχαία και κατανεμημένα σε όλα τα σημεία της εξεταζόμενης παρτίδας. Τα στιγμιαία δείγματα θα πρέπει να ανακατεύονται και έτσι να αποτελούν το συνολικό εργοταξιακό δείγμα. Ανάλογα με το μέγεθος του μέγιστου κόκκου καθώς και με το επιθυμητό σημείο δειγματοληψίας (σωροί αποθήκευσης, μεταφορική ταινία , φορτηγά, πλοία κλπ) πρέπει να ακολουθείται διαφορετική διαδικασία.

ΣΚ-319

ΣΚ-324

ASTM D75

ΕΛΟΤ EN 932-1

 

Μέθοδοι μείωσης εργαστηριακών δειγμάτων

Η δοκιμή προηγείται του συνόλου των δοκιμών. Δεν προσδιορίζει ιδιότητα αλλά θέτει όρους για την μείωση του εργοταξιακού δείγματος και την λήψη αντιπροσωπευτικών εργαστηριακών δειγμάτων για την διεξαγωγή δοκιμών 

Ανάλογα με το μέγεθος του μέγιστου κόκκου καθώς και την επιθυμητή ποσότητα δείγματος προς δοκιμή εφαρμόζονται διαφορετική μέθοδοι.

 ΑASHTO T-248

 ASTM C 702

 ΕΛΟΤ EN 932-2

Ορολογία και Πετρογραφική Περιγραφή 

Προσδιορισμός των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών των αδρανών που παρατηρούνται με πετρογραφικές μεθόδους ανάλυσης,

Εφαρμόζεται σε όλα τα αδρανή τα οποία περιέχουν χημικώς ασταθή ορυκτά  ή ορυκτά που είναι δυνατόν να επηρεάσουν ιδιότητες και την ποιότητα του τελικού προϊόντος

 ΑSTM 294

 ΑSΤΜ 295

 ΕΛΟΤ ΕΝ 932-3

Διαφυγή επικίνδυνων ουσιών

Προσδιορισμός επικίνδυνης ουσίας Χ, εκφραζόμενη σε μm3

Επικίνδυνες ουσίες:

·    Εκπομπή Ραδιενέργειας

   (για αδρανή από ραδιενεργές πηγές, τα οποία    προορίζονται για χρήση σκυροδέματος σε κτίρια)

·    Διαφυγή βαρέων μετάλλων

·    Διαφυγή πολυαρωματικών ενώσεων του άνθρακα

·    Διαφυγή άλλων επικίνδυνων συστατικών

 

Εφαρμόζεται όταν απαιτείται, ή σε περίπτωση αμφιβολιών.

Τα αδρανή που προέρχονται από ορυκτές πρώτες ύλες είναι συνήθως ακίνδυνα.

Council Directive 76/769/EEC

Δοκιμές Προσδιορισμού Γεωμετρικών Ιδιοτήτων

Κοκκομετρική ανάλυση

Ποσοτική κατάταξη των κόκκων με βάση το μέγεθος των κόκκων

Η κοκκομετρική διαβάθμιση αναφέρεται είτε στα επιμέρους κλάσματα που με ανάμιξη δίνουν το τελικό μίγμα των αδρανών, είτε στο τελικό μίγμα προς εφαρμογή.

Ο μέγιστος κόκκος καθορίζει την δυνατότητα του αδρανούς να διέρχεται από κάποια περιοριστικό άνοιγμα βροχίδας κοσκίνου κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό.

Σε συνδυασμό με τους δείκτες πλακοειδούς και επιμήκυνσης καθορίζει το ποσοστό του όγκου των κενών μεταξύ των κόκκων του συμπυκνωμένου αδρανούς.

Η συνολική διαβάθμιση σε συνάρτηση με το γωνιώδες, την τραχύτητα, τους δείκτες πλακοειδούς και επιμήκυνσης, το ειδικό βάρος των κόκκων και την φαινόμενη πυκνότητα καθορίζει την ρεολογία του μίγματος, τη συνεκτικότητά του, την τάση απόμιξης και την ικανότητα να μεταφέρει τα κάθετα φορτία στα υποκείμενα στρώματα χωρίς οριζόντιες τάσεις.

ΣΚ-320

ΑSTM C-136

ΕΛΟΤ EN 933-1

 

Ποσοστό παιπάλης (fines)

Προσδιορισμός ποσοστού κόκκων με μέση διάσταση μικρότερη από όριο προδιαγραφής (0,075 ή 0,063 mm)

Η παιπάλη εμπεριέχεται στα χονδρόκοκκα και κυρίως στα λεπτόκοκκα αδρανή σε ποσοστά που ποικίλουν ανάλογα με την προέλευση του υλικού και την παραγωγική διαδικασία. Σε πολλές εφαρμογές απαιτείται ποσοστό πολύ χαμηλό ώστε να μην επηρεασθούν συγκεκριμένες ιδιότητες (π.χ. σκυρόδεμα). Σε άλλες εφαρμογές απαιτείται σε επιπλέον ποσότητα από αυτή που περιέχεται στα αδρανή οπότε και προστίθεται υπό μορφή filler (π.χ. κονιάματα, οδοστρώματα)

ΣΚ- 305

ASTM C-117

ΕΛΟΤ EN 933-1

 

Καθαρότητα

Προσδιορίζεται με υγρή κοσκίνιση, το ποσοστό κόκκων που διέρχεται από το κόσκινο 0,5 mm ή στο κόσκινο 1,6 mm

Εφαρμόζεται σε σκύρα για έρμα σιδηροδρομικής γραμμής.

Μέχρι τώρα στην Ελλάδα, οι προδιαγραφές του ΟΣΕ, αναφέρουν την Γαλλική μέθοδο ΝF P 18-591

ΝF P 18-591

ΕΛΟΤ ΕΝ 933-1

Blaine

Προσδιορισμός επιφάνειας ανά μονάδα βάρους με βάση τη διαφορά πίεσης που προκαλείται από τη ροή αέρα μέσω κελιού που περιέχει πρότυπα συμπυκνωμένο υλικό.

Έχει εφαρμογή στα filler (και στα τσιμέντα).

Είναι μέτρο της λεπτότητας και του σχήματος των κόκκων του αδρανούς και είναι συμπληρωματικό μέγεθος της κοκκομετρικής διαβάθμισης.

ΕΛΟΤ EN 196-6

Δείκτης Πλακοειδούς

Προσδιορισμός μέγιστου ποσοστού πεπλατυσμένων κόκκων σε κάθε κοκκομετρικό κλάσμα di/Di.

Αυτό αντιστοιχεί σε % διερχόμενων κόκκων από ραβδωτό κόσκινο με απόσταση ράβδων Di/2.

Οι επιμήκεις και πεπλατυσμένοι κόκκοι πρέπει να αποφεύγονται επειδή είναι δυνατόν να υπάρχει ανομοιόμορφη κατανομή τάσεων λόγω σχήματος με αποτέλεσμα τον κίνδυνο θραύσης των αδρανών. Επιπλέον το κυβικό σχήμα επιτυγχάνει τη βέλτιστη γεωμετρική κατανομή των κόκκων με αποτέλεσμα  την μέγιστη δυνατή συμπύκνωση.

Η δοκιμή του δείκτη σχήματος είναι εναλλακτική του δείκτη πλακοειδούς.

ΕΛΟΤ EN 933-3

BS 812

Δείκτης  Σχήματος

Προσδιορισμός μέγιστου ποσοστού  επιμηκυσμένων κόκκων.

Αυτό αντιστοιχεί σε % κόκκων των οποίων ο λόγος μήκος / πλάτος είναι μεγαλύτερος από 3/1 (με βάση το σχέδιο προτύπου ΕΛΟΤ 408 το % αντιστοιχεί σε ποσοστό των κόκκων που η μέγιστη προς ελάχιστη διάσταση είναι μεγαλύτερη από 3:1).

ΕΛΟΤ EN 933-4

BS 812

Μήκος Κόκκων

Προσδιορισμός του μήκους των κόκκων με χρήση καλίμπρας.

Η δοκιμή εφαρμόζεται κυρίως σε σκύρα για έρμα σιδηροδρομικής γραμμής.

Προδιαγραφές Ο.Σ.Ε.

ΕΛΟΤ EN  13450

Λόγος Μήκος/ Πάχος > 3

Προσδιορισμός ποσοστού τεμαχίων επί της μάζας ή του αριθμού, τα οποία έχουν λόγο Μ/Π μεγαλύτερο του 3.

Η δοκιμή εφαρμόζεται σε βράχους θωράκισης -ογκόλιθους.

ΕΛΟΤ EN  13383-2 (άρθρο 7)

Ποσοστό θραυσμένων επιφανειών

Προσδιορισμός ποσοστού θραυστών επιφανειών που δημιουργούνται ύστερα από θραύση φυσικών αδρανών ή γενικά μη συμπαγών πετρωμάτων. 

Τα φυσικά αδρανή (ποταμίσιες ή λιμναίες αποθέσεις) έχουν συνήθως στρογγυλεμένο σχήμα και λεία επιφάνεια. Προκειμένου να προκύψουν νέες υγιείς επιφάνειες απαιτείται θραύση. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το ποσοστό των θραυστών κόκκων τόσο περισσότερες είναι οι νέες επιφάνειες που προκύπτουν .Οι θραυστοί κόκκοι έχουν μεγαλύτερη τραχύτητα και καλύτερη πρόσφυση με το συνδετικό υλικό (τσιμέντο, άσφαλτο, κλπ).

ΕΛΟΤ EN 933-5

Συντελεστής Ροής Αδρανών

Προσδιορισμός του χρόνου ροής (σε δευτερόλεπτα) συγκεκριμένου όγκου αδρανούς υλικού δια μέσου δεδομένου ανοίγματος ειδικής πρότυπης συσκευής.

Με τον τρόπο αυτό προσδιορίζεται το γωνιώδες των κόκκων καθώς και ο συντελεστής θραύσης.  

Το γωνιώδες, κυρίως, των λεπτόκοκκων αδρανών επηρεάζει σημαντικά την ρεολογία του μείγματος στην περίπτωση που αυτά συμμετέχουν με κάποιο συνδετικό υλικό για την δημιουργία ρευστού μείγματος (κονίαμα, σκυρόδεμα, ασφαλτοσκυρόδεμα κλπ).

Η δοκιμή εφαρμόζεται τόσο στις άμμους όσο και στα χονδρόκοκκα κλάσματα αδρανών με μέγιστο κόκκο > 4 και < 20 mm .

ΕΛΟΤ EN 933-6

Περιεκτικότητα σε κελύφη

Προσδιορισμός μέγιστου ποσοστού κατά βάρος προσμίξεων σε κελύφη. 

Η δοκιμή εφαρμόζεται σε φυσικά αδρανή (λιμναίων ή ποταμίσιων αποθέσεων) ή σε αδρανή θαλάσσιας προέλευσης που χρησιμοποιούνται κυρίως στο σκυρόδεμα ή σε κονιάματα.

Τα όστρακα ή κελύφη λόγω της οργανικής φύσης τους δημιουργούν, κυρίως, προβλήματα πήξης.

ΕΛΟΤ ΕΝ 933-7

Ποιοτικός Προσδιορισμός Παιπάλης:

Ισοδύναμο Άμμου

Έμμεσος και συγκριτικός προσδιορισμός ποσοστού κόκκων λεπτόκοκκου κλάσματος, όχι κατ’ ανάγκη αργιλικών, που παραμένουν σε αιώρηση σε υδατικό διάλυμα μετά από συγκεκριμένη ώρα., σε σχέση με το σύνολο των κόκκων.

Δίνει ένδειξη για την ύπαρξη βλαπτικών αργιλικών συστατικών στην άμμο (κλάσμα 0/4) και στα υλικά βάσεων, υποβάσεων οδοστρωμάτων.

Σε συνδυασμό με την ποσότητα της παιπάλης δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα.

Στην Ευρωπαϊκή μέθοδο (ΕΝ 933-8) εξετάζεται το κλάσμα (0/2 mm), σε περίπτωση που πρέπει να εξεταστεί το κλάσμα 0/4 τότε η άμμος υπόκειται σε ειδική επεξεργασία που περιγράφεται στο παράρτημα Α της μεθόδου.

ΣΚ- 346

ASTM D-2419

ΕΛΟΤ ΕΝ 933-8

Μπλε του Μεθυλενίου

Έμμεσος προσδιορισμός των κόκκων, όχι κατ’ ανάγκη αργιλικών, που έχουν την ικανότητα απορρόφησης διαλύματος μπλε του μεθυλενίου.

Δίνει αντίστοιχη ένδειξη με την δοκιμή Ισοδυνάμου Άμμου. Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων, όπου αυτό είναι εφικτό, δίνει πιο αξιόπιστα αποτελέσματα για τον χαρακτηρισμό του εξεταζόμενου δείγματος. Εκτελείται στα κλάσματα 0/2 και 0/0,125 mm. 

ΕΛΟΤ EN 933-9

Κοκκομετρική ανάλυση με αραιόμετρο (Stokes)

Προσδιορισμός της κοκκομετρικής κατανομής της παιπάλης με βάση την ταχύτητας καθίζησης των κόκκων μέσα σε ρευστό.

Δίνει άμεση ένδειξη για την ύπαρξη βλαπτικών αργιλικών συστατικών, που κατά κανόνα είναι πολύ λεπτόκοκκα.

Είναι δοκιμή που κυρίως χρησιμοποιείται σε εδάφη και στα αδρανή βάσεων και υποβάσεων .

ASTM Ε 105

Δοκιμές Προσδιορισμού Φυσικών και Μηχανικών Ιδιοτήτων των Αδρανών

Αντοχή σε φθορά κατά micro-Deval (συντελεστής micro- Deval)

Προσδιορισμός του μέγιστου ποσοστού φθοράς χονδρόκοκκου κλάσματος κατά την εκτέλεση πρότυπης δοκιμής στην συσκευή micro-Deval παρουσία νερού.

 Τροποποιημένη δοκιμή εκτελείται μέχρι τώρα στην Ελλάδα, στα αδρανή για έρμα σιδηροδρομικής γραμμής. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τιμές της νέας Ευρωπαϊκής δοκιμής με την υφιστάμενη στην Ελλάδα δοκιμή δεν έχουν αντιστοιχία (στο κεφάλαιο για το έρμα αναφέρονται οι  τιμές).

Σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς η δοκιμή θα εκτελείται στα αδρανή για ασφαλτικά μίγματα, αδρανή για βάσεις και υποβάσεις.

ΕΛΟΤ ΕN 1097-1

Αντοχή σε φθορά κατά Deval

Προσδιορισμός της ποσότητας των κόκκων των μικρότερων από 1,6 mm που παράγονται μετά την αμοιβαία τριβή και μέτριες κρούσεις των κόκκων στην συσκευή Deval .

Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν δύο τύποι δοκιμών : Ξηρά δοκιμή ή με παρουσία νερού.

Εκτελείται στα αδρανή για έρμα σιδηροδρομικής γραμμής.

Η δοκιμή (ξηρή ή υγρή) χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την δοκιμή Los Angeles για τον προσδιορισμό της σκληρότητας του σκύρου, στην περίπτωση που ο δείκτης Los Angeles κατά την Γαλλική μέθοδο προσδιορισμού (ΝF P 18- 573) είναι ≤ 24 %.

NF P 18- 577

Αντοχή σε θρυμματισμό κατά Los Angeles (συντελεστής Los Angeles)

Προσδιορισμός του μέγιστου ποσοστού φθοράς χονδρόκοκκου κλάσματος αδρανών υλικών κατά την εκτέλεση πρότυπης δοκιμής θρυμματισμού με τριβή και κρούση.

Χαμηλές τιμές του συντελεστή Los Angeles αποτελούν ένδειξη υγείας πετρώματος. Γενικά κατά την θραύση και την συνεπαγόμενη μείωση του μεγέθους του υλικού, προκύπτει τελικό προϊόν που  παρουσιάζει καλύτερη ανθεκτικότητα σε θρυμματισμό αφού μειώνονται οι πιθανές ασυνέχειες της μάζας του, βελτιώνεται το σχήμα, λειοτριβούνται και αποβάλλονται ασθενείς και ψαθυροί κόκκοι. Αποτελεί δοκιμή αναφοράς για τον προσδιορισμό του ποσοστού φθοράς των αδρανών σε τριβή και σε κρούση.

ΣΚ- 345

ΕΛΟΤ EN 1097-2

ASTM C 535

ASTM C 131

Αντοχή σε θρυμματισμό με την μέθοδο Schlagversuch

 

 

Συγκεκριμένο κλάσμα αδρανών (8/12,5 mm) τοποθετείται σε μεταλλική μήτρα όπου εφαρμόζεται επαναλαμβανόμενο κρουστικό φορτίο και προσδιορίζεται η φθορά του αδρανούς.

Πρόκειται για Γερμανική Δοκιμή, εναλλακτική της Δοκιμής Los Angeles.

Έχει εφαρμογή στα αδρανή σκυροδέματος πολύ υψηλών αντοχών (HPC), καθώς και στα αδρανή οδοποιίας.     Συνιστάται σε «σκληρά αδρανή» με  Los Angeles £ 25.

Στην Ελλάδα προς το παρόν δεν εφαρμόζεται.

ΕΛΟΤ ΕΝ 1097-2

(2η μέθοδος)

BS-81 Part-112

Φαινόμενο βάρος και ποσοστό όγκου κενών

Προσδιορισμός μάζας αδρανών ανά μονάδα όγκου πρότυπα συμπυκνωμένη ή μη.

Σε συνδυασμό με το φαινόμενο ειδικό βάρος προσδιορίζεται ο όγκος των κενών του συμπυκνωμένου ή μη μίγματος αδρανών .

Εφαρμόζεται σε αδρανή με μέγιστο κόκκο £ 63 mm.

Με βάση τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές η δοκιμή αυτή εφαρμόζεται μόνο στα ελαφροβαρή αδρανή, σε αντίθεση στην Ελλάδα εκτελείται σε όλους τους τύπους. 

Ειδικά για τα filler ο προσδιορισμός γίνεται με κηροζίνη σύμφωνα με το EN 1097-3B

ΕΛΟΤ ΕΝ 1097-3

ΑSTM C-29

Πορώδες ξηρού και συμπυκνωμένου filler (Rigden)

Προσδιορισμός του όγκου των κενών ανάμεσα στους κόκκους πρότυπα συμπυκνωμένου και ξηρού filler, με χρήση ειδικής συσκευής.

 

Εφαρμόζεται σε filler και στο κλάσμα < 0,125 mm άμμων που χρησιμοποιούνται σε ασφαλτομίγματα και περιέχουν διερχόμενο ποσοστό από το κόσκινο 0,063 mm >10%.

ΕΛΟΤ ΕΝ 1097-4

Φυσική Υγρασία Αδρανών

Προσδιορισμός του % ποσοστού υγρασίας που  περιέχεται στο δείγμα αδρανών που εξετάζεται με ξήρανση του υλικού στους 110±5ºC

Ο προσδιορισμός της φυσικής υγρασίας αποτελεί προκαταρκτική δοκιμή για πλήθος άλλων δοκιμών. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο προσδιορισμός της στα αδρανή που συμμετέχουν σε χρήσεις με συνδετικό υλικό (ασφαλτομίγματα, σκυροδέματα, κονιάματα, κλπ)

 

ΑSTM C 566

ΕΛΟΤ ΕΝ 1097-5

Φαινόμενο Ειδικό βάρος

&

Υδαταπορροφητικότητα

Προσδιορισμός του Ειδικού βάρους των κόκκων συμπεριλαμβανομένων των απροσπέλαστων ή των συνολικών κενών τους στον συνολικό όγκο. Υδαταπορροφητικότητα κόκκων στα κενά του όγκου τους.

Η Υδαταπορροφητικότητα είναι έμμεσος τρόπος χαρακτηρισμού του πορώδους των κόκκων και της απορροφητικότητας γενικά (π.χ. σε άσφαλτο).

.

ΣΚ-301

ΣΚ-302

ASTM C-127

ASTM C-128

ΕΛΟΤ EN 1097-6

Όριο Υδαρότητας

Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε νερό στο όριο μεταξύ υδαρούς και στερεάς κατάστασης .

Χρησιμοποιώντας την συσκευή Casagrande, ως όριο υδαρότητας ορίζεται η περιεκτικότητα σε νερό κατά την οποία το εδαφικό υλικό μετά από 25 χτυπήματα ρέει κατά μια απόσταση 1mm

Εφαρμόζεται στα αδρανή υλικά βάσης- υποβάσεων 

ΑSTM D 854

Όριο πλαστικότητας

Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε νερό στην οποία το εδαφικό υλικό βρίσκεται στο όριο μεταξύ πλαστικής και ημιστερεάς μορφής

  Εφαρμόζεται στα αδρανή υλικά βάσης- υποβάσεων.

ΑSTM D 4318

Δείκτης Πλαστικότητας

Είναι η αριθμητική διαφορά μεταξύ του ορίου υδαρότητας και ορίου πλαστικότητας

  Εφαρμόζεται στα αδρανή υλικά βάσης- υποβάσεων

ASTM D 4318

Τροποποιημένη μέθοδος Proctor

Προσδιορίζει την σχέση μεταξύ της πυκνότητας και της περιεχόμενης υγρασίας, και συνεπώς από την βέλτιστη υγρασία την μέγιστη πυκνότητα

(με την χρησιμοποίηση κόπανου βάρους 4,54 kg και ύψους πτώσης 457 mm).

Μέθοδος Α, Β, Γ & Δ.

Εφαρμόζεται στα αδρανή υλικά βάσης – υποβάσεων

ASTM D 1557

ΑASHTO T-180

 

Καλιφορνιακός λόγος Φέρουσας Ικανότητας (CBR)

Τρία δείγματα συμπυκνώνονται με πυκνότητα από 95-100% της μέγιστης ξηράς πυκνότητας και γίνεται υδρεμποτισμός για 96 ώρες. Κατόπιν έμβολο διεισδύσεως φορτίου 44,5Ν επικάθεται επάνω στο δοκίμιο με ταχύτητα 1,3mm/min.

C.B.R.= διορθωμένη τιμή πίεσης x 100

                     πρότυπη πίεση

Εφαρμόζεται στα αδρανή υλικά βάσης – υποβάσεων

ASTM D 1883

ΑASHTO T-193

BS 1377

Αντίσταση σε θλίψη

(ACV – Aggregate Compression Value)

 

Χονδρόκοκκα αδρανή τοποθετούνται σε μεταλλική μήτρα. Στις δύο πρώτες δοκιμές υποβάλλονται σε θλίψη ενώ στην τρίτη σε επαναλαμβανόμενο κρουστικό φορτίο.

Στην πρώτη και στην τρίτη δοκιμή προσδιορίζεται η φθορά σαν ποσοστό ενώ στη δεύτερη η δύναμη που προκαλεί φθορά 10%.

 

Χαρακτηρίζει την ικανότητα των αδρανών να ανθίστανται στον θρυμματισμό από την επιβολή φορτίων κατά την κατασκευή και τη λειτουργία του έργου (π.χ. ασφαλτοτάπητας, βάση, υπόβαση κτλ. κατά τη διάστρωση με οδοστρωτήρα και στη διάρκεια του χρόνου λόγω της κυκλοφορίας.)

 

BS 812/75 Part 3

(ACV)

Προσδιορισμός δύναμης για 10% λεπτόκοκκα

(TFV – Ten percent Fines Value)

BS 812/75 Part 3

(TFV)

Αντίσταση σε κρούση

(AIV – Aggregate Impact Value)

BS 812/75 Part 3

   (AΙV)

Αντοχή  σε στίλβωση (PSV – Polished Stone Value)

Αδρανές πακτωμένο σε ειδική μήτρα υφίσταται επιταχυνόμενη στίλβωση από περιστρεφόμενο ελαστικό τροχό υπό σταθερή φόρτιση και συνεχή παροχή σμυρίδας και νερού.

Στη συνέχεια μετράται η ολισθηρότητα με τη συσκευή του  Βρετανικού εκκρεμούς

Με αυτές τις δοκιμές χαρακτηρίζεται η ικανότητα των υλικών να ανθίστανται στη λείανση από τους τροχούς των οχημάτων με την πάροδο του χρόνου.

Χρησιμοποιούνται στα αδρανή ασφαλτοτάπητα.

BS 812/75

ΕΛΟΤ EN 1097-8

Αντοχή σε απότριψη(AAV – Aggregates Abrasion Value)

Προσδιορίζεται η φθορά χονδρόκοκκων αδρανών πακτωμένων με ρητίνη σε μήτρα μορφής δίσκου που λειαίνονται με περιστρεφόμενο ελαστικό δίσκο υπό σταθερό φορτίο και με συνεχή παροχή λειαντικής άμμου και νερού στη διεπιφάνεια.

BS 812/75

ΕΛΟΤ EN 1097-8

Αντοχή σε απότριψη κατά Nordic Test (ΑΝ)

Δοκιμή ανθεκτικότητας στην καταπόνηση από τροχούς με καρφιά.

Έχει εφαρμογή στις  Σκανδιναβικές Χώρες για αδρανή ασφαλτικού τάπητα ή τάπητα οδοστρωμάτων από σκυρόδεμα .

ΕΛΟΤ EN 1097-9

Αντοχή σε θλίψη

Μητρικό πέτρωμα συγκεκριμένων διαστάσεων σχήματος κυβικού ή καρότου υποβάλλεται σε θλίψη.

Η δοκιμή εφαρμόζεται στα αδρανή σκυροδέματος, σύμφωνα με τον ισχύον κανονισμό, και στους βράχους θωράκισης.

ΕΛΟΤ 408 § 3.1

ΕΛΟΤ ΕΝ 13383-2

Δοκιμές Προσδιορισμού των Ιδιοτήτων των αδρανών σε θερμικές και καιρικές μεταβολές

Ανθεκτικότητας σε κύκλους ψύξης-απόψυξης

Δείγμα χονδρόκοκκων αδρανών (d/D)

(συνήθη κλάσματα :4/8, 8/16, 16/32 mm),

αφού πρώτα έχει εμβαπτιστεί σε νερό, υποβάλλεται σε 10 κύκλους ψύξης- απόψυξης.

Η ανθεκτικότητα του σε ψύξη –απόψυξη προσδιορίζεται με βάση την ποσότητα του δείγματος με μέγιστο κόκκο <d/2

Οι δοκιμές προσομοιάζουν κύκλους ψύξης-απόψυξης και καθορίζουν την ανθεκτικότητα  του υλικού σε παγετό σε συνδυασμό με  τη υδαταπορροφητικότητα του με την πετρογραφική του δομή καθώς και με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής.

Είναι αναγκαίες προκειμένου για αδρανή εκτεθειμένα σε έντονες ατμοσφαιρικές επιδράσεις (εναλλαγές ακραίων θερμο-υγρομετρικών συνθηκών).

Έχουν εφαρμογή σε όλα τα αδρανή. Επιβάλλεται ο έλεγχος όταν η υδαταπορροφητικότητα είναι μεγαλύτερη από όρια που επιβάλλουν οι προδιαγραφές των αντίστοιχων υλικών στις τοπικές συνθήκες.

   ΕΛΟΤ EN 1367-1

Ανθεκτικότητα στην αποσάθρωση με χρήση Θειικού μαγνησίου (Υγεία πετρώματος)

Προσδιορίζεται η φθορά του υλικού όταν υποστεί κύκλους εμβάπτισης σε διάλυμα θειικού μαγνησίου.

 

ΕΛΟΤ ΕΝ 1367-2

ΑSTM C 88

 

Δοκιμή Βρασμού «Sonnenbrand» του βασάλτη και αποσύνθεση σκωρίας σιδήρου

Βρασμός για επιταχυνόμενη εμφάνιση αντίδρασης Sonnenbrand του βασάλτη.

Μετράται η απώλεια μάζας και η αύξηση του Συντελεστή Los Angeles και της Τιμής Κρούσης.

Η αντίδραση Sonnenbrand εμφανίζεται σε ορισμένους Βασάλτες σε ατμοσφαιρικές συνθήκες με αποτέλεσμα την αποσάθρωσή τους. Εμφανίζεται υπό τη μορφή γκρι στιγμάτων και συνοδεύεται από σχηματισμό ρωγμών στο πέτρωμα με επακόλουθη την επιτάχυνση της αποσάθρωσης λόγω της «αναπνοής». Ο χρόνος της αντίδρασης είναι από μερικούς μήνες μέχρι και δεκαετίες.

Σε εξεζητημένες περιπτώσεις μπορεί να συμβεί ακαριαία.

ΕΛΟΤ EN 1367-3

Προσδιορισμός σταθερότητας όγκου – συστολή  ξήρανσης αδρανών

Εκτίμηση της επίδρασης των αδρανών στην συστολή του σκυροδέματος.

Αυτή η δοκιμή βασίζεται στην μέτρηση της μεταβολής των διαστάσεων δοκιμίων σκυροδέματος πρότυπης σύνθεσης ( με D<20 mm)

Εφαρμόζεται μόνο στα αδρανή σκυροδέματος. Είναι σκόπιμο να γίνεται σε χώρες της Ευρώπης όπου υπάρχει κίνδυνος ολικής ξήρανσης και που το σκυρόδεμα παρουσιάζει πιθανότητα ρωγματώσεις από συστολή οφειλόμενη στα αδρανή 

 

ΕΛΟΤ EN 1367-4

Προσδιορισμός της ανθεκτικότητας αδρανών σε θερμικό shock

Kαθορίζει την διαφορά του συντελεστή Los Angeles των αδρανών πριν και μετά την θέρμανση τους σε 700º C.

Εφαρμόζεται σε αδρανή ασφαλτομιγμάτων τα οποία υποβάλλονται σε θερμικό shock.

(Κατά την παραγωγή ασφαλτομιγμάτων τα αδρανή στεγνώνονται πρώτα σε κλίβανο με φλόγιστρο.)

ΕΛΟΤ EN 1367-5

Δοκιμές Προσδιορισμού των Χημικών Ιδιοτήτων των Αδρανών

Χημική ανάλυση

Καθορίζεται η σύσταση και τα βλαπτικά συστατικά.

Προσδιορίζονται οι οργανικές προσμίξεις και επιβλαβή συστατικά των αδρανών υλικών, ανάλογα με την χρήση τους εφαρμόζεται το κατάλληλο άρθρο της μεθόδου .

ΕΛΟΤ EN 1744-1

Προσδιορισμός Ευδιάλυτων Χλωριόντων (μέθοδος Volhard)

Προσδιορίζεται η περιεκτικότητα σε ευδιάλυτα χλωριόντα των αδρανών με τιτλοδότηση Volhard

Αποκλειστική εφαρμογή σε αδρανή θαλάσσιας προέλευσης που θα χρησιμοποιηθούν σε σκυρόδεμα. Αποτελεί πρότυπη μέθοδο (εναλλακτική μέθοδος ΕΝ1744-1, άρθρο 8 )

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 7)

Προσδιορισμός Ευδιάλυτων Χλωριόντων (Ποτενσιομετρική μέθοδος)

Προσδιορίζεται η περιεκτικότητα σε ευδιάλυτα χλωριόντα των αδρανών με χρήση ποτενσιόμετρου.

Εφαρμόζεται στα αδρανή σκυροδέματος, κατόπιν ειδικών απαιτήσεων (σκυρόδεμα εκτεθειμένο σε θαλάσσια άλατα κλπ)

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 8)

Προσδιορισμός των ευδιάλυτων στο νερό SO3

Προσδιορίζεται η περιεκτικότητα σε ευδιάλυτα SO από το σχηματισμό του ιζήματος BaSO3   σε  όξινο περιβάλλον.

 

 

 

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 10)

Προσδιορισμός ολικού Θείου

Προσδιορίζεται η περιεκτικότητα σε ολικό θείο με χρήση βρώμιου και νιτρικού οξέος.

Εφαρμόζεται στα αδρανή σκυροδέματος καθώς και σε αδρανή βάσεων και υποβάσεων με ή όχι συνδετικό υλικό. Η ύπαρξη θειούχων ενώσεων σε αδρανή υλικά είναι δυνατόν να προκαλέσει διογκώσεις στο σκυρόδεμα

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 11)

Προσδιορισμός ευδιάλυτων σε οξέα SO3

Προσδιορισμός της περιεκτικότητας των SO3 με χρήση ΗCl .

Εφαρμόζεται στα αδρανή σκυροδέματος και βάσεων- υποβάσεων με ή όχι συνδετικό υλικό

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

 (άρθρο 12)

Προσδιορισμός οργανικών προσμίξεων

Προσδιορισμός της ύπαρξης οργανικών προσμίξεων με χρωματογραφική μέθοδο ελέγχου.

Οι οργανικές προσμίξεις παρεμποδίζουν την πήξη και την σκλήρυνση σκυροδέματος ή κονιάματος, και είναι δυνατόν να χρωματίσουν τις επιφάνειες αυτών. Εφαρμόζεται σε αδρανή σκυροδέματος, κονιάματος και σε αδρανή βάσεων- υποβάσεων με ή όχι συνδετικό υλικό.

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 15-1)

ΑSTM C-33

Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε φουλβικό οξύ

Το φουλβικό οξύ αποτελεί βλαπτική οργανική πρόσμιξη. Προσδιορίζεται η ποσότητα του φουλβικού οξέος συγκρίνοντας το δείγμα με πρότυπο χρωματογραφικό δίσκο.

Έχει εφαρμογή σε αδρανή σκυροδέματος, κονιάματος αδρανή για βάσεις και υποβάσεις με ή όχι συνδετικό υλικό. Στην Ελλάδα προς το παρόν δεν εφαρμόζεται.

 

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

 (άρθρο 15-2)

Προσδιορισμός των οργανικών προσμίξεων λεπτόκοκκων αδρανών με  δοκιμές κονιάματος

Προσδιορισμός της επιρροής των οργανικών προσμίξεων στην αντοχή καθώς και στο χρόνο πήξης κονιάματος.

 

Έχει εφαρμογή σε αδρανή κονιάματος, σκυροδέματος, αδρανή για βάσεις και υποβάσεις με ή όχι συνδετικό υλικό που δεν πληρούν τις απαιτήσεις των άρθρων 15.1 ή και 15.2

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 15.3)

ASTM C 87

Προσδιορισμός διάσπασης  πυριτικού δι-ασβεστίου και  σιδήρου – Αποσύνθεση αερόψυκτων σκωριών υψικαμίνου

Οι επιφάνειες της θραυσμένης σκωρίας υψικαμίνου όταν υποβάλλονται σε υπεριώδη ακτινοβολία δίνουν φαινόμενα φθορισμού στην περιοχή του ορατού φωτός. Η όψη και το χρώμα του φθορισμού επιτρέπουν τον διαχωρισμό των σκωριών που είναι δυνατόν να υποστούν διάσπαση του πυριτικού

Έχουν εφαρμογή σε σκωρίες υψικαμίνου που παράγονται με ψύξη στον αέρα. Χαρακτηρίζουν τη σταθερότητα όγκου και την τάση για αποσάθρωση του υλικού.

Εφαρμόζεται σε αδρανή σκυροδέματος, ασφαλτομιγμάτων, αδρανή βάσεων/ υποβάσεων, και σε βράχους θωράκισης.

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρα 19.1 και 19.2)

Σταθερότητα όγκου – Αποσύνθεση σκωριών σιδήρου

Προσδιορισμός της ιδιότητας αποσύνθεσης της σκωρίας που οφείλεται στην καθυστερημένη ενυδάτωση της ασβέστου ή της μαγνησίας, μετρώντας την διαφορά του όγκου σε ένα συμπυκνωμένο δοκίμιο, πριν και μετά την διέλευσή του μέσα σε ένα ατμόλουτρο.

Έχει εφαρμογή σε σκωρίες ηλεκτροκαμίνων χαλυβουργίας, που χρησιμοποιούνται για αδρανή ασφαλτομιγμάτων, βάσεων/ υποβάσεων και σε βράχους θωράκισης.

ΕΛΟΤ ΕΝ 1744-1

(άρθρο 19.3)

ΕΛΟΤ ΕΝ 13383-2

Δυνητική Βλαπτικότητα Αδρανών σύμφωνα με την αλκαλοπυριτική αντίδραση

Προσδιορίζονται οι αλλοιώσεις του σκυροδέματος οι οποίες οφείλονται στην αντίδραση ορισμένων συστατικών των αδρανών υλικών με τα αλκάλια του τσιμέντου . Πριν την εξέταση απαιτείται η πετρογραφική εξέταση του αδρανούς

Εφαρμόζεται κυρίως σε νέες πηγές λήψης αδρανών υλικών που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε σκυρόδεμα. Τις τελευταίες δεκαετίες και στην Ελλάδα εφαρμόζεται επίσης και σε αδρανή παλαιών πηγών για έργα που έχουν υψηλές απαιτήσεις ανθεκτικότητας.

Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, σε περίπτωση που δεν υπάρχει μακροχρόνια εμπειρία σχετικά με τις πιθανές αλλοιώσεις που μπορεί να προκαλέσει ο συνδυασμός ενός αδρανούς νέας πηγής με το τσιμέντο τότε είναι αναγκαίο να ληφθούν τα επόμενα μέτρα:

α) οριοθέτηση του συνολικού  ποσοστού αλκαλίων στο σκυρόδεμα

β) χρήση τύπου τσιμέντου με χαμηλή  περιεκτικότητα σε αλκάλια

γ) χρήση ενός συνδυασμού αδρανών μη βλαπτικού

δ)  οριοθέτηση του βαθμού κορεσμού του σκυροδέματος στο νερό

ΑSTM C-227

CEN Report CR1901

Bitumen Number

Προσδιορίζει την φαινόμενη πυκνότητα ενός μίγματος νερού/filler, εκφραζόμενη αριθμητικά. Δηλώνει την ποσότητα νερού, όπου αναμεμιγμένη με 100g filler, δίνει μίγμα καθορισμένου φαινομένου ιξώδους.

Έχει εφαρμογή σε filler που χρησιμοποιούνται για αδρανή ασφαλτομιγμάτων, ώστε να ελέγχεται κανονικά η παραγωγή.

ΕΛΟΤ ΕΝ 13179-2

Delta Ring & Ball

Προσδιορίζει την διαφορά (αύξηση) του σημείου μάλθωσης του μίγματος ασφάλτου και filler, σε σχέση με το σημείο μάλθωσης της ασφάλτου και εκφράζεται σε °C.

Έχει εφαρμογή σε filler που χρησιμοποιούνται για αδρανή ασφαλτομιγμάτων. Αναλύει την διαδικασία που χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί το αποτέλεσμα της σκλήρυνσης του filler όταν αναμιγνύεται με άσφαλτο.

ΕΛΟΤ ΕΝ 13179-1

 

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-63ecc9578802110464ecd1ccd83659f1-V

Αδρανή Σκυροδέματος

Κοκκώδη υλικά φυσικά ή τεχνητά, τα οποία με την προσθήκη τσιμέντου και νερού σχηματίζουν σκυρόδεμα.

Τα αδρανή υλικά αποτελούνται από λίθινους κόκκους , είτε φυσικούς οπότε ονομάζονται «φυσικά ή συλλεκτά» αδρανή είτε από κόκκους που προκύπτουν από την θραύση πετρώματος ή θραύση φυσικών αδρανών οπότε ονομάζονται «θραυστά αδρανή».

Σύμφωνα με την κλασσική αντίληψη, τα αδρανή υλικά αποτελούν τον σκελετό του σκυροδέματος. Καλύπτοντας στο σύνολο τους (χονδρόκοκκα και λεπτόκοκκα) το 60-75 % του όγκου του σκυροδέματος (70-85% του βάρους του) επηρεάζουν καθοριστικά τις ιδιότητες του, τόσο στην νωπή όσο και στην σκληρυμένη μορφή

Εφόσον είναι γενικά λιγότερο παραμορφώσιμα σε σχέση με την τσιμεντόπαστα, αντιστέκονται στην διάδοση και ανάπτυξη των μικρορωγματώσεων που προκαλούνται από την συστολή ξήρανσης. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν και βελτιώνουν την αντοχή του τσιμεντοπολτού.

Τα αδρανή υλικά θα πρέπει να ικανοποιούν ορισμένες απαιτήσεις για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στο σκυρόδεμα. Θα πρέπει να αποτελούνται από κόκκους υγιείς, σκληρούς ανθεκτικούς απαλλαγμένους από βλαπτικές αργιλικές προσμίξεις οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τόσο την ενυδάτωση της τσιμέντου όσο και την πρόσφυση των κόκκων των αδρανών με την τσιμεντόπαστα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η φύση των δεσμών που αναπτύσσονται στην διεπιφάνεια αδρανών και τσιμεντόπαστας, οδηγούν στις μηχανικές αντοχές του σκυροδέματος.

Συνεπώς η εκλογή του αδρανούς είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την σύνθεση και την ποιότητα του σκυροδέματος ο οποίος πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με τις επιδιωκόμενες απαιτήσεις, και ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη την ανθεκτικότητα.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-0a9d837780a022cc225fd00529cade7b-V

Ο ρόλος των αδρανών στα κονιάματα

Κοκκώδη υλικά φυσικά, τεχνητά ή ανακυκλωμένα, τα οποία με την προσθήκη ενός ή περισσότερων συνδετικών υλικών (κονιών), νερού και ενδεχομένως ειδικών προσθέτων σχηματίζουν κονίαμα.

Τα αδρανή υλικά αποτελούνται από λίθινους κόκκους , είτε φυσικούς οπότε ονομάζονται «φυσικά ή συλλεκτά» αδρανή είτε από κόκκους που προκύπτουν από την θραύση πετρώματος ή θραύση φυσικών αδρανών οπότε ονομάζονται «θραυστά αδρανή»

Τα συνηθέστερα κλάσματα που χρησιμοποιούνται στα κονιάματα είναι τα λεπτόκοκκα αδρανή και το filler.

Τα κονιάματα ανάλογα με την χρήση τους διακρίνονται σε:

  1. Κονιάματα δόμησης (ή τοιχοποιίας)
  2. Κονιάματα επιχρισμάτων
  3. Κονιάματα εξίσωσης δαπέδων (ή ισοπεδωτικά)
  4. Επισκευασθηκά Κονιάματα
  5. Κονιάματα συγκολλητικά όπου υπάγονται και οι διάφορες κόλλες
  6. Ειδικά κονιάματα

Η προσθήκη των αδρανών στα κονιάματα συνιστάται για οικονομικούς και τεχνικούς λόγους. Τα κονιάματα που παράγονται χωρίς προσθήκη αδρανών, συστέλλονται κατά την πήξη και την σκλήρυνση, με αποτέλεσμα την δημιουργία επιφανειακών ρωγματώσεων. Από οικονομική άποψη τα αδρανή υλικά είναι πιο φθηνή από τις κονίες.

Τα αδρανή υλικά θα πρέπει να ικανοποιούν ορισμένες απαιτήσεις για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στα κονιάματα .

Δεν πρέπει να περιλαμβάνουν επιβλαβείς προσμίξεις που θα επηρεάζουν την σταθερότητα, αντοχή και λοιπές ιδιότητες των κονιαμάτων.

Επίσης η υγρασία τους είναι καθοριστικός παράγοντας. Η υγρασία δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 3%. Θα πρέπει πάντα να υπολογίζεται πριν τον καθορισμό των αναλογιών ενός κονιάματος.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-876c29bf1ca7f11fcedbb03fbd105c4a-V

Αδρανή για βράχους θωράκισης

Χονδρόκοκκα κυρίως αδρανή και ογκόλιθοι, που χρησιμοποιούνται σε λιμενικά και άλλα υδραυλικά έργα.

Τέτοιου είδους έργα είναι η κατασκευή λιμένων, κρηπιδωμάτων, κυματοθραυστών, μόλων, καθώς και υδραυλικά έργα ποταμών και θαλασσίων διωρύγων.

Σύμφωνα με το Eυρωπαϊκό Πρότυπο μπορεί να είναι φυσικά, τεχνητά, ανακυκλωμένα αδρανή ή μίγμα αυτών.

Φυσικοί ογκόλιθοι: Αδρανή προερχόμενα από ορυκτές πηγές, τα οποία έχουν υποστεί μόνο μηχανική κατεργασία.

Τεχνητοί ογκόλιθοι: Αδρανή ορυκτής αρχικής προέλευσης, τα οποία έχουν προκύψει από βιομηχανική επεξεργασία, συμπεριλαμβανομένης της θερμικής ή άλλης μετατροπής. Εξαιρούνται τεμάχια οπλισμένου σκυροδέματος.

Ανακυκλωμένοι ογκόλιθοι: Αδρανή που έχουν προκύψει από επεξεργασία ανόργανων υλικών τα οποία προηγουμένως είχαν χρησιμοποιηθεί σε κατασκευές.

Κοκκομετρική διαβάθμιση ογκολίθων: Χαρακτηρίζει το ονομαστικό κάτω (α) και άνω (β) όριο μάζας ή. μέγεθος κόκκου αδρανών

Χονδρόκοκκα: Είναι τα αδρανή που το ονομαστικό άνω όριο μεγέθους κόκκων πληροί την παρακάτω σχέση : 250 mm ≤ονομαστικό άνω όριο ≤125 mm

Ελαφροβαρή: Είναι τα αδρανή που το ονομαστικό άνω όριο μάζας πληροί την παρακάτω σχέση : 25 Kg ≤ονομαστικό άνω όριο ≤500 Kg

Βαρέας μάζας: Είναι τα αδρανή που το ονομαστικό άνω όριο μάζας πληροί την παρακάτω σχέση: ονομαστικό άνω όριο ≥500 Kg

Θραύσματα(fragments)Είναι τα τεμάχια αδρανών που μπορούν χαρακτηριστούν σαν τα λεπτότερα κλάσματα των χονδρόκοκκων ή σαν τα ελαφρύτερα κλάσματα των ογκολίθων ελαφριάς ή βαριάς μάζας.

Οι βράχοι θωράκισης θα πρέπει να ικανοποιούν ορισμένες απαιτήσεις για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στις διάφορες κατηγορίες υδραυλικών έργων.

Οι κατηγορίες αυτές είναι οι ακόλουθες:

i.     Εξωτερικά λιμενικά έργα (Κυματοθραύστες –μόλοι )

Οι κυματοθραύστες αποτελούνται από τρία ευδιάκριτα μέρη:

–       το ύφαλο τμήμα, το έξαλλο τμήμα και τη στέψη, ή κατά άλλη θεώρηση

–       τον πυρήνα, τα ενδοστρώματα ή διηθητικές στρώσεις και τη στρώση θωράκισης

–       μόλοι ή κυματοθραύστες με πρανή:

►   κατασκευή της υποδομής ή του πυρήνα του κυματοθραύστη με λιθορριπές (“run of quarry”), όπου το υλικό τοποθετείται ως επίχωμα στον θαλάσσιο πυθμένα και υψώνεται πάνω από την στάθμη της θάλασσας

►   ενδιάμεσα στρώματα από μικρούς σχετικά βράχους

►   κατασκευή της θωράκισης με πρανή από ογκολίθους, όπου το υλικό αυτό προστατεύει την υποδομή και γι’ αυτό οι βράχοι πρέπει να έχουν σαφώς εκλεγμένο μέγεθος και σχήμα και σαφώς καθορισμένα πρανή   

·       μώλοι ή κυματοθραύστες με κατακόρυφα μέτωπα:

►   κατασκευή της υποδομής από όγκους λιθορριπών, όπου τα υλικά ρίχνονται άμεσα στο φυσικό έδαφος, για να ακολουθήσει το τοίχωμα από ογκόλιθους σκυροδέματος και η στέψη από χυτό επί τόπου σκυρόδεμα

ii.    Διευθέτηση ποταμών που εκβάλλουν στην θάλασσα, έργα ποταμών και θαλάσσιων διωρύγων, έργα προστασίας ακτών:

–       εγκάρσια έργα, πρόβολοι

–       έργα προστασίας κατά μήκος των ακτών

–       κυματοθραύστες και αναχώματα (ύφαλα ή χαμηλά και ανυπέρβατα ή υψηλά)

Η εκλογή των βράχων θωράκισης είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανθεκτικότητα των υδραυλικών έργων, η οποία  πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με τις κλιματολογικές συνθήκες, τον κυματισμό σε ορισμένη περιοχή, τις ελεύθερες ταλαντώσεις, τις παλίρροιες, τα ρεύματα, τη φυσική και χημική δράση της θάλασσας ή γενικά του νερού πάνω στα δομικά υλικά και τις συνεπαγόμενες ασκούμενες δυνάμεις.

Ειδικά οι βράχοι θωράκισης που χρησιμοποιούνται στην στέψη ενός κυματοθραύστη θα πρέπει να προέρχονται από πετρώματα που θραύονται σε μεγάλα τμήματα με λίγες ή καθόλου ρωγμές και διακλάσεις. Αυτό είναι σημαντικό κυρίως σε περιοχές που επικρατούν έντονοι παγετώνες διότι οι ογκόλιθοι του κυματοθραύστη δεν πρέπει να θραύονται σε μικρότερα τμήματα από τις επιδράσεις της ψύξης και της απόψυξης. Σε διαφορετική περίπτωση η αποτελεσματικότητα της θωράκισης χάνεται.   

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-34d4fe90d0ea0c7a1bb0f232cd301c85-V

Αδρανή για ΕΡΜΑ σιδηροδρομικής γραμμής

Κοκκώδη θραυστά υλικά, τα οποία χρησιμοποιούνται χωρίς συνδετικό υλικό στην κατασκευή σιδηροδρομικών τροχιών.

Τα σκύρα σιδηροδρομικής γραμμής που προορίζονται για τραίνα υψηλών ταχυτήτων, προέρχονται από την θραύση εκρηξιγενών (ηφαιστειακών και πλουτωνίων) πετρωμάτων (με εξαίρεση τα πετρώματα τύπου ελαφρόπετρας και ποζολάνης) καθώς και ορισμένων μεταμορφωσιγενών που να έχουν την απαιτούμενη σκληρότητα, ενώ για αυτήν την κατηγορία αποκλείονται τα ιζηματογενή πετρώματα.

Αντιθέτως, για σιδηροδρομικές γραμμές, όπου κυκλοφορούν τραίνα συνήθων ταχυτήτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σκληροί ασβεστόλιθοι ή δολομίτες.

Η κύρια κατηγορία είναι η εξής:

Φυσικό έρμα γραμμής (natural railway ballast): αδρανή έρματος, που προέρχονται από ορυκτές πηγές, τα οποία έχουν υποστεί μόνο μηχανική κατεργασία

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο έχουμε επίσης και τις ακόλουθες κατηγορίες:

Τεχνητό έρμα γραμμής (manufactured railway ballast) : αδρανή ορυκτής αρχικής προέλευσης, τα οποία έχουν προκύψει από βιομηχανική επεξεργασία, συμπεριλαμβανομένης της θερμικής ή άλλης μετατροπής. 

Ανακυκλωμένο έρμα γραμμής (recycled railway ballast): αδρανή που έχουν προκύψει από επεξεργασία του έρματος το οποίο είχε προηγουμένως χρησιμοποιηθεί.

Τα αδρανή υλικά θα πρέπει να ικανοποιούν ορισμένες απαιτήσεις για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στο έρμα.

Το έρμα γραμμής θα πρέπει να παρασκευάζεται, χωρίς ανάμιξη υλικών από διαφορετικές γεωλογικές πηγές, ώστε να εξασφαλίζεται η ομοιογένεια.

Θα πρέπει, επίσης να αποτελείται από κόκκους υγιείς, σκληρούς ανθεκτικούς απαλλαγμένους από βλαπτικές προσμίξεις, τόσο κατά την παραγωγή όσο και κατά την αποθήκευση, μεταφορά και παράδοση του υλικού μέχρι την τελική χρήση.

Συνεπώς η εκλογή του αδρανούς είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανθεκτικότητα του έρματος, ο οποίος πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με τις επιδιωκόμενες απαιτήσεις, και ιδιαίτερα με την ταχύτητα του συρμού και τις συνεπαγόμενες ασκούμενες δυνάμεις.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-d818fd7d736eed40bf797b615fdb3ac8-V

Αδρανή για Βάσεις & Υποβάσεις

Αδρανή, που χρησιμοποιούνται για κατασκευή στρώσεων βάσεων ή υποβάσεων ασύνδετα ή σταθεροποιημένα με συνδετικό υλικό στην οδοποιία και σε άλλα έργα πολιτικού μηχανικού (όπως κτίρια, γέφυρες, εξυγιάνσεις εδαφών, κλπ)

Με τον όρο στρώσεις υπόβασης εννοούμε όλες τις στρώσεις που τοποθετούνται, αν κριθούν αναγκαίες, πάνω στο υπέδαφος ή την εξυγιαντική στρώση

Στρώσεις βάσης εννοούμε τις στρώσεις που κείνται μεταξύ της υπόβασης ή του υπεδάφους και των επιφανειακών ασφαλτικών στρώσεων.

Τα αδρανή υλικά που χρησιμοποιούνται σε βάσεις ή υποβάσεις μπορεί να είναι τα εξής:

Φυσικά αδρανή (natural aggregates): αδρανή που προέρχονται από ορυκτές πηγές, τα οποία έχουν υποστεί μόνο μηχανική κατεργασία

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο έχουμε επίσης και τις ακόλουθες κατηγορίες:

Τεχνητά αδρανή (manufactured aggregates) : αδρανή ορυκτής αρχικής προέλευσης, τα οποία έχουν προκύψει από βιομηχανική επεξεργασία, συμπεριλαμβανομένης της θερμικής ή άλλης μετατροπής.

Ανακυκλωμένα αδρανή (recycled aggregates): αδρανή που έχουν προκύψει από επεξεργασία ανόργανων υλικών, τα οποία έχουν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή.

Μέγεθος αδρανών: Προσδιορισμός των αδρανών με ένα κατώτερο (d) και ένα ανώτερο (D) μέγεθος κοσκίνου/ πλέγματος, εκφραζόμενο ως d/D.

Ο προσδιορισμός δέχεται την παρουσία υπερμεγέθους (oversize), κάποιων κόκκων που συγκρατούνται στο ανώτερο κόσκινο, και υπομεγέθους (undersize), κόκκων που περνούν από το κατώτερο κόσκινο,

Λεπτόκοκκα αδρανή: Προσδιορισμός που δίνεται με d ίσο με 0 και D μικρότερο ή ίσο με 6,3  mm.

Χονδρόκοκκα αδρανή: Προσδιορισμός που δίνεται με d ίσο ή μεγαλύτερο του 1 mm και D μεγαλύτερο του 2 mm.

Μίγμα αδρανών (all-in aggregate): Αδρανή που αποτελούνται από μίγμα χονδρόκοκκων και λεπτόκοκκων αδρανών με D μεγαλύτερο του 6,3  mm.

Κατηγορία: Χαρακτηριστικό επίπεδο ιδιότητας ενός αδρανούς, εκφραζόμενη ως εύρος τιμών ή οριακή τιμή. Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ των κατηγοριών διαφορετικών ιδιοτήτων.

Διαβάθμιση (grading): Κατανομή μεγέθους κόκκων εκφραζόμενη ως ποσοστό μάζας διερχόμενης από ένα συγκεκριμένο αριθμό κοσκίνων.

Τα αδρανή υλικά που χρησιμοποιούνται στις στρώσεις βάσεων ή υποβάσεων θα πρέπει να ικανοποιούν ορισμένες απαιτήσεις για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν ικανοποιητική ευστάθεια κάτω από επαναλαμβανόμενα φορτία

Ανάλογα με το είδος του οδοστρώματος (εύκαμπτα ή άκαμπτα) ο ρόλος των αδρανών στις βάσεις και υποβάσεις διαφοροποιείται.

Αναλυτικότερα:

Για τα εύκαμπτα οδοστρώματα

α) επειδή η βάση υπόκειται σε υψηλές καταπονήσεις, τα αδρανή που την αποτελούν, θα πρέπει να παρουσιάζουν ιδιότητες που να εξασφαλίζουν την αντοχή της σε υψηλές επαναλαμβανόμενες πιέσεις που επιβάλλει η κυκλοφορία , επιπλέον την δυνατότητα αποστράγγισης, την αντοχή στις καταπονήσεις χωρίς να υποστούν μόνιμες παραμορφώσεις, καθώς και αυξημένη ανθεκτικότητα έναντι του παγετού

β) επειδή αντιθέτως η υπόβαση υπόκειται σε μικρότερες καταπονήσεις, για το λόγο αυτό τα αδρανή μπορεί να είναι χαμηλότερης ποιότητας, ωστόσο τα αδρανή υλικά θα πρέπει πάντα να εξασφαλίζουν στις στρώσεις την δυνατότητα αποστράγγισης, την ανθεκτικότητα έναντι παγετού (παγοπληξία), την προστασία των υλικών βάσης από την «μόλυνση» αυτών με εδαφικό υλικό (άργιλος, ιλύς, οργανικά υλικά)

Για τα άκαμπτα οδοστρώματα

α) τα αδρανή της βάσης πρέπει να προστατεύσουν την κατασκευή της άκαμπτης πλάκας από σκυρόδεμα από άντληση δηλ να έχουν υψηλή αντίσταση στην διαβρωτική δράση του νερού (κλειστή κοκκομετρική καμπύλη ή πρέπει να σταθεροποιηθούν με συνδετικά υλικά), να προσφέρουν αποστράγγιση, να είναι ανθεκτικά στην φθορά έναντι παγετού, να μην προκαλούν μεταβολή όγκου (διόγκωση –συρρίκνωση)και γενικότερα να βελτιώνουν την δομική (φέρουσα) ικανότητα της κατασκευής

β) τα αδρανή της υπόβασης δεν συνεισφέρουν τόσο στην αύξηση της δομικής αντοχής του οδοστρώματος όσο κυρίως παρέχουν την ομοιομορφία της φέρουσας ικανότητας για αποφυγή τοπικών αστοχιών. Επιπλέον πρέπει να προσφέρουν μία καλή επιφάνεια για την κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στο φαινόμενο της άντλησης υλικών από την υποκείμενη στρώση (υπόβαση), οπότε πρέπει να λαμβάνονται οπωσδήποτε μέτρα σταθεροποίησης με τσιμέντο.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-5005fb61440e3acd8b20adb6c7dc09d7-V

Αδρανή για Παρασκευή Ασφαλτομιγμάτων

Είναι κοκκώδη θραυστά υλικά που χρησιμοποιούνται με προσθήκη θερμής ασφάλτου, ψυχρών γαλακτωμάτων κτλ. για την παραγωγή ασφαλτομιγμάτων, ήτοι ασφαλτικά σκυρωτά, ασφαλτικές βάσεις και ασφαλτικά σκυροδέματα

Τα αδρανή υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι τα θραυστά εκ λατομείου ή θραυστά φυσικά, καθώς και άλλα υλικά που προσδίδουν ειδικές ιδιότητες, όπως σκωρία υψικαμίνων, κομμάτια ύαλου, αντιτριβικά ορυκτά.

Οι κύριες κατηγορίες είναι οι εξής:

–          Αδρανή για ασφαλτικά σκυρωτά

–          Αδρανή για ασφαλτικές βάσεις

–          Αδρανή και filler για ασφαλτικό σκυρόδεμα.

Τα ασφαλτικά μίγματα έχουν ευρεία χρήση στην κατασκευή έργων οδοποιίας, αεροδρομίων και γενικότερα όπου πρόκειται να κυκλοφορήσουν ή να σταθμεύσουν τροχοφόρα. Τα αδρανή υλικά φέρουν ουσιαστικά το φορτίο ενός ασφαλτικού έργου ενώ αποτελούν το 90-95% κατά βάρος του συμπυκνωμένου ασφαλτομίγματος. Ως εκ τούτου οι ιδιότητές τους είναι κρίσιμης σημασίας ώστε το τελικό προϊόν να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και συνθήκες του έργου για τις οποίες σχεδιάστηκε.

Ο ρόλος τους στο ασφαλτόμιγμα είναι καταλυτικός: να μεταφέρουν τα φορτία κάθετα στα υποκείμενα στρώματα με την ελάχιστη δυνατή συνδρομή του ασφαλτικού συνδετικού, διατηρώντας το έργο στο οποίο συμμετέχουν στην αρχική του μορφή και προσδίδοντάς του ειδικές ιδιότητες ανάλογα με τη χρήση και τις απαιτήσεις σχεδιασμού.

Η πιο κοινή περίπτωση ασφαλτικών μιγμάτων είναι αυτά που παρασκευάζονται με εν θερμώ ανάμιξη αδρανών υλικών και ασφαλτικού συνδετικού σε συγκροτήματα ανάμιξης. Τα αδρανή υλικά, αφού αναμιχθούν, περνάνε από ξηραντήρα με φλόγιστρο. Στη συνέχεια κοσκινίζονται για να διαχωριστούν σε κλάσματα μεγέθους και αποθηκεύονται σε ενδιάμεσα σιλό. Οι ποσότητες των αδρανών που απαιτούνται για κάθε ανάμιγμα ζυγίζονται και τροφοδοτούνται στον αναμικτήρα του συγκροτήματος, όπου αναδεύονται βίαια με ταυτόχρονο ψεκασμό του θερμού ασφαλτικού συνδετικού. (ASTM D9995-95b)

Υπάρχει η δυνατότητα κατά την κατασκευή στρώσεων κυκλοφορίας να κυλινδρωθεί, αμέσως μετά τη διάστρωση και συμπύκνωση, προεπαλειμμένη ψηφίδα ή κάποιο άλλο υλικό που θα δώσει ειδικές αντιολισθηρές ιδιότητες στον τάπητα.

Τα αδρανή που χρησιμοποιούνται για ασφαλτικά μίγματα πρέπει να προέρχονται πάντα από θραύση και να μη χρησιμοποιούνται στην πρωτογενή τους μορφή, ώστε να προκύπτουν υγιείς γωνιώδεις και τραχείς επιφάνειες και το σχήμα τον κόκκων να μην έχει ανομοιομορφίες διαστάσεων. Ανάλογα με την χρήση για την οποία προορίζονται (ασφαλτικά σκυρωτά, ασφαλτικές βάσεις ή ασφαλτικά σκυροδέματα) προδιαγράφονται επιτρεπτά όρια για τις ιδιότητές τους. Οι κρίσιμες παράμετροι που χαρακτηρίζουν ένα αδρανές υλικό για χρήση σε ασφαλτικό μίγμα είναι η κοκκομετρική διαβάθμιση, το σχήμα των κόκκων, η επιφανειακή υφή, οι προσμίξεις, η σαθρότητα του πετρώματος, η απορροφητικότητα και η χημική συγγένεια με το ασφαλτικό συνδετικό.

Αναλυτικότερα:

·    Ανάλογα με τη χρήση, το μίγμα των αδρανών στο ασφαλτικό ανάμιγμα θα πρέπει να ακολουθεί κάποια κοκκομετρική διαβάθμιση που θα του προσδώσει συγκεκριμένες ιδιότητες, σύμφωνα με τη μελέτη σύνθεσης. Τα αδρανή θα πρέπει να προσκομίζονται σε όσο σε όσο το δυνατόν  περισσότερες διαφορετικές διαβαθμίσεις μεγέθους. Κατ’ ελάχιστο (σύμφωνα με τις Α250-Α260-Α265), τα αδρανή για ασφαλτικά σκυροδέματα θα πρέπει να προσκομίζονται σε δύο κλάσματα τουλάχιστο, για τις ασφαλτικές βάσεις σε δύο κλάσματα εφόσον δεν υπάρχει καλή ομοιομορφία και υποχρεωτικά σε πάνω από δύο κλάσματα για την διαβάθμιση Ε και για τα ασφαλτικά σκυρωτά σε ένα κλάσμα.

·    Οι κόκκοι πρέπει να έχουν κυβικό γωνιώδες σχήμα, με αμελητέο ποσοστό πεπλατυσμένων και επιμηκών κόκκων. Το κυβικό σχήμα επιτυγχάνει τη βέλτιστη γεωμετρική τακτοποίηση των κόκκων ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συμπύκνωση. Το γωνιώδες εξασφαλίζει αυξημένη ικανότητα φυσικής στήριξης των κόκκων μεταξύ τους και μειώνει την καταπόνηση του ασφαλτικού συνδετικού. Αντιθέτως οι επιμήκεις και πεπλατισμένοι κόκκοι πρέπει να αποφεύγονται επειδή λόγο σχήματος οι τάσεις κατανέμονται ανομοιόμορφα με κίνδυνο θραύσης τους.

·    Οι κόκκοι των χονδρόκοκκων κλασμάτων πρέπει να έχουν επιφάνεια τραχεία και όχι λειασμένη, όπως μπορεί να συμβαίνει στα πρωτογενή φυσικά αδρανή. Πρέπει να έχει αντοχή στην στίλβωση, ώστε να μπορεί να διατηρήσει την τραχύτητα της επιφάνειάς τους στο χρόνο.

·    Επίσης πρέπει να είναι απαλλαγμένα από επιβλαβής αργιλικές και οργανικές προσμίξεις, επικαλύψεις των κόκκων και σβώλους και εύθρυπτα τεμάχια. Ειδικά οι αργιλικές προσμίξεις είναι ισχυρά υδρόφιλες, με τάση διόγκωσης και αποδιοργάνωσης του έργου.

·    Τα χονδρόκοκκα κλάσματα θα πρέπει να είναι απαλλαγμένα από αποσαθρωμένα τεμάχια και περιβλήματα. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η αντοχή του ασφαλτοτάπητα στην απότριψη της επιφάνειάς του από τους τροχούς των οχημάτων και αποφεύγεται η αυλάκωση και αποδιοργάνωση του οδοστρώματος.

·    Το πορώδες των υλικών πρέπει να είναι μικρό ώστε να μην απορροφούν εσωτερικά άσφαλτο. Σε αντίθετη περίπτωση η άσφαλτος που θα απορροφήσουν θα την αποβάλουν αργότερα κατά τη λειτουργία του έργου προκαλώντας ‘γυάλισμα’ του δρόμου.

·    Πρέπει να παρουσιάζουν αυξημένη αντίσταση στην αφαίρεση της ασφαλτικής μεμβράνης, όπως ο ασβεστόλιθος, οι δολομίτες και οι πυριτικοί σχιστόλιθοι. Προβληματικά αδρανή θεωρούνται ο χαλαζίας και μερικοί γρανίτες.

Πηγή: portal.tee.gr

IMG-0d946f2b8b3ab11c6915116d48d8478e-V

Σκύρα για Ασφαλτικά Σκυρωτά

 

Χαρακτηριστικά

Όρια υλικού με βάση τις ΠΤΠ

Ελάχιστη Συχνότητα Ελέγχου σύμφωνα με την ΠΤΠ ή συνήθης πρακτική

Όρια Υλικού με βάση το 

ΕΛΟΤ ΕΝ 13043

Min Συχνότητα Ελέγχου με βάση ΕΝ

Γενικά

Δειγματοληψία

Ποσότητα 30-40 kg.

α. Ημερησίως για εσωτερικό έλεγχο από τα παραλαμβανόμενα φορτία και τα σιλό,

β. Τουλάχιστο 3-5 μέρες νωρίτερα της έναρξης παραγωγής ασφαλτομίγματος,

γ. Αν υπάρχει αλλαγή της πηγής ή της ποιότητας.

M=6 . D1/2 Xpb

Προηγείται όλων των δοκιμών

Μείωση εργαστηριακού Δείγματος

Εξαρτάται από τις δοκιμές που ακολουθούν.

  

Γεωμετρικά χαρακτηριστικά

Kοκκομετρική Διαβάθμιση

Άνοιγμα                   Ολικό

Βροχίδας                 Διερχόμενο

63,5mm                     100%

38,1mm                     35-70%

19,1mm                     0-15%

2,38mm                     0-5%

0,075mm                   0-3%

α. Ημερησίως για εσωτερικό έλεγχο από τα παραλαμβανόμενα φορτία και τα σιλό,

β. Τουλάχιστο 3-5 μέρες νωρίτερα της έναρξης παραγωγής ασφαλτομίγματος,

γ. Αν υπάρχει αλλαγή της πηγής ή της ποιότητας.

Αν τα χονδρόκοκκα αδρανή εναποτίθενται σε μεγάλους σωρούς πρέπει να γίνονται συχνά κοκκομετρήσεις κατά τη διάρκεια της εργασίας.

Επιτρέπεται μίγμα 2 γειτονικών διαβαθμίσεων ή και all-in αδρανές. Το υλικό προσδιορίζεται με 2 χαρακτηριστικές διαστάσεις D–d και με τις επιτρεπτές ανοχές ως προς το ολικό διερχόμενο.

(βλ. προσαρτημένο υποπίνακα)

1/εβδομάδα

Ποσοτικός Προσδιορισμός Παιπάλης

Πρέπει να είναι μικρότερο από 3% προσδιοριζόμενη στα 0,075mm.

Η παιπάλη προσδιορίζεται στο κόσκινο 0,063mm. Το επιθυμητό υλικό προσδιορίζεται και από το επιτρεπτό ποσοστό της παιπάλης .

Κατηγορία        Ιδιότητα

f0,5                        £ 0,5

f1                          £ 1

f2                          £ 2

f4                          £ 4

fDeclared                 > 4

fNR                       No requirement

1/εβδομάδα

Δείκτης Πλακοειδούς

Δείκτης  Σχήματος

Όσο το δυνατό κυβικής μορφής και απαλλαγμένα από πλακοειδής και επιμήκης κόκκους.

Χωρίς σαφές όριο.

 

Το επιθυμητό υλικό προσδιορίζεται από την τιμή του δείκτη πλακοειδούς και συμπληρωματικά από το δείκτη σχήματος αν απαιτηθεί.

Flakiness Index:

FI £ 15® FI15     FI £ 30® FI30

FI £ 20® FI20     FI £ 35® FI35

FI £ 25® FI25     FI £ 50® FI50

FI > 50® FIDeclared

No requirement® FINR

Shape Index:

SI £ 15® SI15     SI £ 30® SI30

SI £ 20® SI20     SI £ 35® SI35

SI £ 25® SI25     SI £ 50® SI50

SI > 50® SIDeclared

No requirement® SINR

1/μήνα

Ποσοστό θραυσμένων  επιφανειών

Πρέπει να προέρχονται από θραυστούς λίθους ή  εν ανάγκη από ευμεγέθης κροκάλες από πολλαπλή θραύση.

Αν χρησιμοποιηθούν και κροκάλες, τότε πρέπει >80% του υλικού >3/4″ να έχει τουλάχιστο 2 επιφάνειες από θραύση  και >50% του υλικού <3/4″ να έχει τουλάχιστο 1 επιφάνεια από θραύση.

 

Όταν απαιτείται προσδιορίζεται και προδιαγράφεται η κατηγορία.

Κατηγορία        Ποσοστό από:

                Ολική   Μερική   Χωρίς Θραύση

C100/0      90-100     100               0

C95/1        30-100     95-100         0-1

C90/1        30-100     90-100         0-1

C50/10                      50-100         0-10

C50/30                      50-100         0-30

CDeclared                     <50            >30

CNR      —No requirement—

1/μήνα

Φυσικά χαρακτηριστικά

Αντοχή σε φθορά και κρούση Los Angeles

Impact Value

LA £ 35 %

Πρέπει η τιμή από παρτίδα σε παρτίδα υλικού να είναι περίπου η ίδια, ώστε το υλικό να κρίνεται ομοιογενές. Δεν υπάρχει σαφές επιτρεπτό όριο διακύμανσης.

α. Τουλάχιστο 3-5 μέρες νωρίτερα της έναρξης παραγωγής ασφαλτομίγματος,

β. αν υπάρχει αλλαγή της πηγής ή της ποιότητας

Προδιαγράφεται η κατηγορία. Είναι η δοκιμή αναφοράς για την αντοχή σε φθορά του αδρανούς.

Εναλλακτική δοκιμή είναι ο προσδιορισμός Impact Value

Κατη-   LA       Κατηγ. LA

γορία                γορία               

LA15     £15       LA30     £30

LA20     £20       LA40     £40

LA25     £25       LA50     £50

LADeclared >50

LANR    No requirement

Κατη-   Impact  Κατη-            Impact

γορία.   Value   γορία.            Value  

SZ18     £18       SZ26     £26

SZ22     £22       SZ32     £32

SZDeclared >32

SZNR    No requirement

1/έτος

Αντοχή σε φθορά με τη δοκιμή micro-Deval

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Προσδιορίζεται όταν απαιτείται.

Κατη-      Micro      Κατη-        Micro

γορία       Deval      γορία          Deval

MDE        10  £10       MDE        25  £25

MDE        15  £15       MDE        35  £35

MDE        20  £20     MDE       Declared    >35

MDENR  No requirement

1/έτος

Ειδικά βάρη

(Φαινόμενο και μικτό)

Υποθέτονται αδρανή κανονικού βάρους, με μέσο φαινόμενο ειδικό βάρος 2,6-2,7. Δεν υπάρχει σαφής απαίτηση. Τα ειδικά βάρη πρέπει να ελέγχονται για τον υπολογισμό της σύνθεσης.

α. Τουλάχιστο 3-5 μέρες νωρίτερα της έναρξης παραγωγής ασφαλτομίγματος,

β. αν υπάρχει αλλαγή της πηγής ή της ποιότητας

Η τιμή πρέπει να δηλωθεί.

1/διετία

Φαινόμενο βάρος και ποσοστό όγκου κενών

Η τιμή πρέπει να δηλωθεί εφόσον απαιτηθεί.

1/διετία

Ανθεκτικότητα

Υδατοαπορροφητικότητα

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Χρησιμοποιείται ως δοκιμή προδιαλογής του υλικού για χαρακτηρισμό ως ανθεκτικό σε ψύξη απόψυξη. Ελέγχεται αν το υλικό εμπίπτει στην απαιτούμενη κατηγορία. Πρέπει να δηλωθεί.

Κατηγορία        Ιδιότητα

WA1                 £1

WA2                 £2

WADeclared         >2

WANR              No requirement

1/διετία

Αντοχή σε ψύξη-απόψυξη

Αντοχή σε αποσάθρωση με θεϊκό μαγνήσιο (Υγεία)

Πρέπει με θειικό μαγνήσιο να είναι Soundness £ 12%.

α. Τουλάχιστο 3-5 μέρες νωρίτερα της έναρξης παραγωγής ασφαλτομίγματος,

β. αν υπάρχει αλλαγή της πηγής ή της ποιότητας

Προδιαγράφεται η κατηγορία. Αν η υδατοαπορροφητικότητα είναι μικρότερη από 0,5% το υλικό θεωρείται ανθεκτικό σε κύκλους ψύξης-απόψυξης και δεν απαιτείται περαιτέρω έλεγχος.

Κατηγορία        % απώλεια μάζας

                            Σε Ψύξη-Απόψυξη

F1                             £1

F2                             £2

F4                             £4

FDeclared                   >4

FNR                         No requiement

Κατηγορία        Δοκιμή MgSO4

MS18                       £18

MS25                       £25

MS35                       £35

MSDeclared               >35

MSNR                     No requirement

1/διετία

Αντοχή σε θερμικό shock

Δεν υπάρχει απαίτηση.

 

Η τιμή πρέπει να δηλωθεί αν υπάρξει απαίτηση.

1/διετία

Συνάφεια με ασφαλτικά συνδετικά υλικά

Δεν υπάρχει απαίτηση.

 

Η τιμή πρέπει να δηλωθεί αν υπάρξει απαίτηση.

1/διετία

Sonnenbrand of basalt

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Πρέπει να προσδιορίζεται όταν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο.

Κατηγορία        Ιδιότητα

SB1/5                Boiling Test £ 1

                          Impact Test £ 5

SB1/8                Boiling Test £ 1

                          Los Angeles £ 8

SBDeclared          Boiling Test > 1

                          Impact Test > 8

SBNR                No requirement

2/έτος

Χημικά χαρακτηριστικά

Αποδιοργάνωση πυριτικού διασβεστίου

(σκωρίας υψικαμίνου)

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Πρέπει να προσδιορίζεται όταν απαιτείται και δεν πρέπει να παρουσιάζονται τέτοια φαινόμενα.

2/έτος

Αποδιοργάνωση σιδήρου αερόψυκτης σκωρίας καμίνου

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Πρέπει να προσδιορίζεται όταν απαιτείται και δεν πρέπει να παρουσιάζονται τέτοια φαινόμενα.

2/έτος

Σταθερότητα όγκου σκωρίας σιδήρου

Δεν προδιαγράφεται απαίτηση.

 

Πρέπει να προσδιορίζεται όταν απαιτείται.

Κατηγορία        Διόγκωση

V3,5                  £3,5

V6,5                  £6,5

V10                   £10

VDeclared           >10

VNR                  No requirement

2/έτος

Χονδρόκοκκες ελαφροβαρείς οργανικές προσμίξεις

Άλλες προσμίξεις

Πρέπει να είναι «καθαρά», χωρίς αποσαθρωμένα τεμάχια, αργιλικές επικαλύψεις και βώλους και γενικά περιβλήματα και προσμίξεις που επηρεάζουν την ευστάθεια και την αντοχή του ασφαλτομίγματος. Δεν αναφέρονται σαφή όρια.

 

Προσδιορίζεται όταν απαιτείται.

Κατηγορία        Ιδιότητα

LPC0,1              £0,1

LPC0,5              £0,5

LPCDeclared         >0,5

LPCNR              No requirement

1/έτος

Πετρογραφικά χαρακτηριστικά 

Δεν υπάρχουν συστάσεις.

 

Η εξέταση θα δείξει την πιθανή ύπαρξη ασθενών ή ισχυρά απορροφητικών κόκκων, επικίνδυνων για την ανθεκτικότητα σε ψύξη-απόψυξη. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ελέγχονται τα σχετικά χαρακτηριστικά του υλικού. Πρέπει να αποφεύγονται: σχίστης, μίκα, φυλίτης, κιμωλία, μάργα, σχιστόλιθος, πυρόλιθος,  μεταμορφωσιογενής πορόλιθος ή κόκκοι συσσωματωμένοι με άργιλο.

1/πενταετία

Πηγή: portal.tee.gr